Reportage
XR Money Rebellion
… tegen de vervuiling van het kapitaal!
Sien
31 maart was de warmste sinds het begin van de metingen. Het zoveelste warmterecord gesneuveld. Met de ramen open nemen mijn broer en ik deel aan de laatste briefing voor de actiedag. Er moeten nog enkele belangrijke knopen worden doorgehakt. De boot of de klimmers? Wat als er bij aankomst al een klein legertje agenten klaar staat? Wat is ons plan B? En ons plan C? We sluiten de zoomvergadering af. “No way dat we morgen tot bij het target geraken” zeggen we tegen elkaar. De volgende ochtend nemen we dan ook geen lunchpakket mee, hoogstens een drinkbus en wat chocolade. We zitten al in de cel voordat we honger zullen krijgen, denken we.
’s Ochtends nemen we onze laatste voorzorgsmaatregelen, we schrijven het telefoonnummer van het juridische team van Extinction Rebellion met alcoholstift op onze arm. In geval van arrestatie moeten we hen bellen. En zij zullen dan wel iemand anders bellen. Terwijl we wachten op de trein verschijnt een melding op mijn gsm “Blue target nog steeds clear”. Eenmaal aangekomen in Brussel brandt de zon al stevig. Met een groepje van vier mensen, twee redactieleden en twee leden van de jeugdafdeling van Extinction Rebellion, trekken we van metrostation Ijzer naar het hoofdkantoor van KBC. Hoe dichter we in de buurt komen, hoe meer bekende gezichten in het straatbeeld. Daar op de bank aan het kanaal iemand die vorige zondag ook op de actietraining was, daar op de trappen iemand die gisteren meedeed aan de zoomsessie. Behalve een kort knikje is er geen verdere interactie. We nemen met z’n vieren plaats op de kade. Nauwlettend hou ik de signalgroep (een kanaal voor versleutelde communicatie) in de gaten. Mijn hart klopt in mijn buik door de stress. 10u.57, 10u.58. Ik krijg een melding: “over één minuut is het busje er”, luidt het. 10u.59. We staan op. Van alle kanten komt een kleine twintig man naar de hoofdingang van het KBC kantoor. Een wit busje stopt, de deuren vliegen open. Mensen met ladders klimmen vliegensvlug op het platform boven de ingang en laten een spandoek neer waarop staat “Infinite growth, finite planet”. Ondertussen trekken de andere rebellen witte pakken aan en halen ze banners en borden uit het busje. Iemand tekent met krijtspray contouren van lichamen op de grond en plaats er een bordje bij met het opschrift “Climate crime scene”. Drie deelnemers lijmen zich met superlijm vast aan de ingang. De Money Rebellion is nu echt begonnen.
Oktober en april zijn voor Extinction Rebellion (afgekort XR) altijd maanden van internationale rebellie. Deze Internationale Rebellie van April staat in het teken van geld, vandaar de naam Money Rebellion. Er wordt nog steeds te veel geïnvesteerd in fossiele brandstof en andere ecosysteem verwoestende praktijken. Het narratief blijft nog steeds dat van “groene groei”, een fabeltje dat banken maar al te graag opdissen om hun ongebreideld winstbejag te vergoelijken. KBC is, volgens de bankwijzer van Fairfin, zwaar gebuisd op zowel zijn klimaat- als mensenrechtenrapport. Zo geeft de bank nog kredieten aan nieuwe steenkoolprojecten in Tsjechië en hadden ze tussen 2014 en 2016 nog voor 1 miljard (!) aandelen van olie- en gasbedrijven. In 2019, zo lezen we op de site van Fairfin, investeerde KBC meer dan 200 miljoen euro in bedrijven die gelinkt worden aan ontbossing, mensenrechtenschennis en bosbranden in het Amazonegebied. Ook investeerde de bank 6,63 miljoen in Norilsk Nickel, het bedrijf dat van de Siberische stad Norilsk een van de meest vervuilde ter wereld heeft gemaakt. KBC, een ideaal doelwit dus.
Het is 13 uur en de actie is tot nu toe verbazingwekkend rustig verlopen. Een politiewagen passeerde en toeterde, een paar agenten kwamen spreken met ons politiecontact. Nu staan we hier mooi, mijn broer en ik, op het middaguur, zonder boterhammen. De sfeer zit goed. Na wat morrelen heeft iemand de speaker aan de praat gekregen. Bella Ciao schalt door de boxen en mensen dansen. We krijgen te horen dat om 14 uur de boot gebracht wordt, we krijgen ook te horen dat we van de politie tot 14 uur hebben gekregen om op te krassen. Wie dan blijft, wordt gearresteerd. We besluiten te blijven. De boot, een belangrijk onderdeel van de XR actie-esthetiek, wordt geleverd en dwars over de Havenlaan gezet, waardoor de straat geblokkeerd wordt. Enkele rebellen klauteren op de boot en houden een spandoek met als opschrift “stop funding ecocide”. De boot wiebelt onder hun voeten terwijl ze springen op het ritme van de slogan “KBC? Weg ermee!”. De sfeer stijgt, maar ook de spanning. De politie wordt zichtbaar onrustiger. Als we niet onmiddellijk gearresteerd willen worden, moeten we de boot verlaten. We kijken toe hoe de politie zit te sukkelen terwijl ze de boot proberen weg te takelen. De politie geeft een laatste waarschuwing, wie nu niet vertrekt, wordt sowieso gearresteerd. Het is een moeilijk dilemma: vertrekken voelt als opgeven, alsof we de mensen die nog steeds vastgelijmd zitten aan de ingang of die nog op het dak zitten in de steek laten. Anderzijds is de korte tijd die je kan rekken door gearresteerd te worden misschien niet de moeite waard. Na kort overleg beslist een deel van de rebellen tot het bittere einde door te gaan, een ander deel, waaronder uw reporter ter plaatse, beslist om te vertrekken. “In de cel schijnt de zon niet hoor” zegt de commissaris tegen ons terwijl we met opgeheven hoofd de KBC-site verlaten, een opmerking die mij bijna zo ver dreef om terug te keren naar het KBC gebouw. Alsof we het doen voor het goede weer.